Heb jij de laatste tijd last van slaapproblemen? Kom je niet makkelijk in slaap? Helpt het tellen van schaapjes niet meer? Lees dan gauw verder.
In jouw lichaam zijn tal van hormonen verantwoordelijk voor een goede nachtrust. Is jouw hormoonhuishouding verstoord, dan kan dit leiden tot verschillende gezondheidsproblemen. Eén van de hormonen, cortisol, kan voor een slechte nachtrust zorgen. Heb je de afgelopen dagen niet zo lekker geslapen? Heb je het gevoel dat het wellicht met jouw hormonen te maken kan hebben? Dan kan het zijn dat jouw cortisolgehalte te hoog is.
Bestaat er een verband tussen slecht slapen en jouw cortisol gehalte?
Functie cortisol
Cortisol, ook wel ons ‘stresshormoon’ genoemd, reguleert onze reactie op stress in ons lichaam. Ben je erg gestrest, dan geven jouw bijnieren het hormoon cortisol vrij in jouw lichaam. Jouw bloedsuikerspiegel stijgt tijdelijk. Hierdoor krijg je een energie boost, die je weer nodig hebt om beter onder druk, in een stressvolle situatie, te presteren. Kijk maar naar dieren in gevaar, die hebben dan een hoog cortisolgehalte in hun lichaam.
Behalve het reguleren van stress, zorgt cortisol in jouw lichaam ook voor:
- regelen van jouw metabolisme*
- controle van jouw bloedsuikerspiegel
- handhaven van jouw bloeddruk
- verminderen van ontstekingen
- zorgen voor jouw immuunsysteem
*Metabolisme is jouw stofwisseling, het zorg voor het omzetten van voedingsstoffen, die wij binnen krijgen via onze voeding, naar energie.
Hoe beïnvloed cortisol jouw slaap?
Normaal gesproken is de verhouding cortisol (stresshormoon) en melatonine (slaaphormoon) prima in balans. Ze hebben als het ware samen een 24-uurs ritme. Net een soort klok. Melatonine zorgt dat je makkelijk in slaap valt en blijft slapen, terwijl cortisol zorgt dat je wakker wordt en blijft.
Jouw cortisolgehalte is normaal gesproken ’s ochtends het hoogst. Je moet wakker worden en opstaan. Gedurende de dag daalt jouw cortisolgehalte.
Jouw melatoninegehalte is juist het hoogst een paar uur voordat je wakker wordt. Dus als je het diepste slaapt. Een hoog melatoninegehalte zorgt voor een fijne lange nachtrust. ’s Ochtends daalt deze en stijgt weer ’s avonds voor het slapen gaan.
Melatonine en cortisol werken samen in een vast patroon als je slaapt of wakker bent. Zo is jouw lichaam in staat jouw dagelijkse activiteiten te doen, zoals het verbranden van suiker voor jouw benodigde energielevel. Wordt dit patroon verstoord, dan kan dit leiden tot slaapproblemen. Jouw lichaam is in disbalans.
Waarom is mijn cortisolgehalte ’s nachts hoog?
Heb je ’s nachts last van een enorm hoog cortisolgehalte, dan kan dit komen door een stressreactie. Maar een andere oorzaak hiervoor kan zijn dat jouw ogen teveel licht hebben gehad, denk aan teveel achter je scherm zitten (laptop, mobiel, tv). Jouw cortisolgehalte kan ‘s nachts ook verhoogd zijn door ploegendienst en veel nachtdiensten.
Gevolgen te hoog cortisolgehalte?
Een te hoog cortisol gehalte gedurende een langere tijd is slecht voor jouw gezondheid. Let hier dus goed op als jouw cortisolgehalte niet alleen ‘s nachts, maar ook overdag hoog is.
Symptomen verhoogd cortisol gehalte
Heb jij last van één of meerdere van onderstaande symptomen, dan kan het zijn dat jouw cortisolgehalte gedurende een lange periode te hoog is:
- een rond rood gezicht
- snelle gewichtstoename (voornamelijk in het gezicht, op borst en of buik)
- verhoogde bloeddruk
- osteoporose
- huidveranderingen (blauwe plekken, striae)
- spierverzwakking
- stemmingswisselingen (angst, depressie of prikkelbaarheid)
- vaker plassen
Vrouwen kunnen door een te hoog cortisolgehalte ook een verandering zien in hun menstruatiecyclus en in hun libido.
Hoe meet je jouw cortisolgehalte?
Jouw cortisolgehalte meet je met behulp van een urine-, speeksel- en bloedonderzoek. Dit klinkt enorm zwaar en eng, maar valt reuze mee. Ik leg je uit wat er bij elke test wordt gemeten.
Urinetest
De urinetest meet cortisol in jouw urine drie tot vier keer per dag dat niet aan een eiwit vastzit. Deze test bepaalt jouw cortisolgehalte gedurende 24-uur. Het geeft je inzicht in mogelijke slaapproblemen en of stressfactoren.
Speekseltest
Deze test meet eigenlijk hetzelfde als bij de urinetest, maar dan vanuit jouw speeksel. De hoeveelheid cortisol ’s avonds in jouw speeksel kan iets zeggen over een mogelijk syndroom van Cushing**.
Bloedtest
Bij de bloedtest wordt zowel cortisol gemeten dat wel en niet aan eiwitten vastzit. Met deze test kun je een diagnose stellen over bepaalde aandoeningen, zoals een niet goed werkende bijnier, bijvoorbeeld bij patiënten met een ernstige longontsteking.
Cortisol zelftest
Wil jij graag weten of jouw slaapproblemen te maken hebben met een veranderd cortisolgehalte in jouw lichaam? Doe dan de cortisol zelftest en check jouw cortisolgehalte. De test toont jouw cortisolgehalte gedurende 24-uur en geeft aan waar dit te hoog of te laag is.
**Syndroom van Cushing, dan heb je te veel cortisol (stresshormoon) in jouw lichaam.
Slaap lekker!
